Frá og með mánudeginum 16. júlí verða símatímar leyfafulltrúa og lögfræðinga, fyrir fyrirspurnir varðandi umsóknir um dvalarleyfi, ríkisborgararétt og vegabréfsáritanir, sem hér segir:

Þriðjudaga 9:00 – 11:00

Fimmtudaga 9:00 – 11:00

Umsækjendum er bent á að upplýsingar varðandi feril umsóknar og skilyrði leyfis er að finna á heimasíðu stofnunarinnar. Vinsamlegast leitið alltaf að upplýsingum á heimasíðu stofnunarinnar áður en hringt er eða sendar inn almennar fyrirspurnir. Stofnunin getur ekki svarað fyrirspurnum umsækjenda um hvort umsókn og fylgigögn séu fullnægjandi fyrr en umsókn hefur verið tekin til vinnslu. Stofnunin mun hafa samband við umsækjanda eða umboðsmann hans ef umsókn er ófullnægjandi eða ef frekari gögn vantar fyrir vinnslu umsóknar. Á heimasíðu stofnunarinnar er hægt að fylgjast með því hvaða umsóknir hafa verið teknar til vinnslu.

Að undanförnu hefur verið fjallað um mál albanskrar fjölskyldu í fjölmiðlum. Í máli fjölskyldunnar liggja fyrir ákvarðanir á tveimur stjórnsýslustigum um að henni beri að yfirgefa landið. Útlendingastofnun synjaði umsóknum foreldranna um dvalarleyfi hér á landi og hefur kærunefnd útlendingamála staðfest ákvarðanirnar. Þrátt fyrir að ekki hafi verið tekin sérstök ákvörðun í máli barnsins liggur fyrir að það hefur ekki heimild til að dveljast á landinu og ber að yfirgefa landið með foreldrum sínum.

Í ljósi fréttaflutnings af máli fjölskyldunnar vill Útlendingastofnun koma eftirfarandi leiðréttingum á framfæri.

Það er ekki rétt að barnið sé ríkisfangslaust. Í lögum um albanskan ríkisborgararétt er skýrt kveðið á um að barn sem fæðist albönskum foreldrum fái sjálfkrafa albanskan ríkisborgararétt (sjá 1. tölul. 1. mgr. 7. gr. laga um albanskan ríkisborgararétt nr. 8389). Þetta gildir líka um börn albanskra foreldra sem fæðast í öðru landi en Albaníu.

Það er heldur ekki rétt að dómsmál sem foreldrarnir höfðuðu í nafni barnsins verði sjálfhætt yfirgefi barnið landið. Í ákvörðunum Útlendingastofnunar og kærunefndar útlendingamála um að synja dvalarleyfisumsóknum þeirra var þvert á móti komist að þeirri niðurstöðu að dómsmálið væri ekki þess eðlis að nauðsynlegt væri að þau dveldust hér á landi meðan það er til meðferðar hjá dómstólum. Kærunefnd útlendingamála hefur þegar hafnað beiðni um að fresta réttaráhrifum þar til bera megi þá ákvörðun undir dómstóla.

Útlendingastofnun verður lokuð föstudaginn 22. júní vegna starfsdags.

Vegna mikillar fjölgunar umsókna um dvalarleyfi hefur Útlendingastofnun ákveðið að lengja viðmið um afgreiðslutíma fyrir umsókn um fyrsta leyfi úr 90 dögum í 180 daga. Jafnframt hefur verið ákveðið að lengja viðmið um afgreiðslutíma umsókna um íslenskan ríkisborgararétt úr sex til átta mánuðum í tólf mánuði.

Umsóknir eru þó ávallt afgreiddar jafn hratt og stofnuninni er unnt og langstærstur hluti þeirra er og verður áfram afgreiddur innan viðmiða um lengd afgreiðslutíma.

Afgreiðslutími dvalarleyfa

Umsóknum um dvalarleyfi á Íslandi hefur fjölgað verulega á síðustu árum. Samanlagður fjöldi umsókna um fyrstu dvalarleyfi og endurnýjanir jókst um 25% árið 2016 og önnur 25% árið 2017. Í tölum þýðir þetta fjölgun úr 3.735 í 5.850 umsóknir milli áranna 2015 og 2017. Á sama tíma hefur stofnunin ekki getað fjölgað starfsfólki á leyfasviði eins og nauðsynlegt væri til að viðhalda sama afgreiðsluhraða og áður og fyrir vikið hefur biðtími umsækjenda lengst. Þannig voru 85% allra umsókna árið 2017 afgreiddar innan 90 daga en það sem af er árinu 2018 hefur hlutfallið farið niður í 70%. Umsóknum sem bíða afgreiðslu hefur samhliða fjölgað mjög og eru nú rúmlega 1.700.

Í ljósi þessa hefur viðmið um afgreiðslutíma fyrir umsókn um fyrsta dvalarleyfi verið lengt úr 90 dögum í 180 daga. Með öðrum orðum verður umsækjandi um fyrsta dvalarleyfi að gera ráð fyrir að liðið geti allt að 180 dagar frá því að greitt hefur verið fyrir umsókn þar til hún er tekin til vinnslu. Áfram verður miðað við að umsókn um endurnýjun dvalarleyfis verði tekin til vinnslu innan 90 daga frá því að greitt er fyrir umsókn. Þá verða árstíðabundin leyfi líkt og dvalarleyfi vegna náms sett í forgang.

Útlendingastofnun bendir á að meðferð umsókna er aðeins flýtt í undantekningartilfellum. Til að umsókn sé tekin fram fyrir aðrar þurfa að vera fyrir hendi knýjandi óviðráðanlegar ytri aðstæður sem gera það nauðsynlegt. Ástæður eins og að umsókn hafi verið lögð fram of seint eða áætlaðar utanlandsferðir, hvort sem er vegna vinnu eða skemmtunar, geta ekki orðið til þess að meðferð sé flýtt.

Afgreiðslutími umsókna um dvalarleyfi á grundvelli atvinnuþátttöku í flýtimeðferð gegn þjónustugjaldi

Frá því í upphafi árs hafa umsóknir um dvalarleyfi á grundvelli atvinnuþátttöku verið afgreiddar í flýtimeðferð gegn þjónustugjaldi og hefur eftirspurn eftir þeirri þjónustu verið mikil. Stofnunin hefur hins vegar ekki enn fengið fjármagn til að standa undir þjónustunni og hefur hún því haft neikvæð áhrif á afgreiðslutíma almennra umsókna. Í ljósi þessa hefur viðmið um afgreiðslutíma í flýtimeðferð gegn þjónustugjaldi verið lengt úr 10 virkum dögum í 30 daga frá því að greitt er fyrir umsókn og flýtimeðferð.

Afgreiðslutími umsókna um ríkisborgararétt

Umsóknum um íslenskan ríkisborgararétt hefur fjölgað lítillega undanfarin ár og voru um 1.100 árið 2017. Á fáum árum hefur hlutfall umsókna um íslenskan ríkisborgararétt sem lagðar eru fyrir Alþingi hins vegar hækkað umtalsvert, úr 12% árið 2015 í 28% árið 2017, en þær umsóknir hafa til þessa einnig verið unnar af Útlendingastofnun. Vinnsla umsókna um ríkisborgararétt sem lagðar eru fyrir Alþingi er mun tímafrekari en vinnsla umsókna sem afgreiddar eru af stofnuninni sjálfri og heldur nú starfsmönnum ríkisborgarateymis uppteknum nokkra mánuði á ári. Þetta hefur haft í för með sér að umsóknum um ríkisborgararétt sem bíða afgreiðslu stofnunarinnar hefur fjölgað og biðtími umsækjenda lengst. Þannig bíða nú rúmlega 500 umsóknir um ríkisborgararétt afgreiðslu hjá stofnuninni og þar af eru 155 umsóknir nú þegar eldri en sex mánaða gamlar.

Af þessum sökum hefur viðmið um afgreiðslutíma umsókna um íslenskan ríkisborgararétt verið lengt úr sex til átta mánuðum í tólf mánuði. Umsækjendur um íslenskan ríkisborgararétt verða því að gera ráð fyrir að liðið geti allt að tólf mánuðir frá því að umsókn var lögð fram og greidd og þar til hún er tekin til vinnslu.

Útlendingastofnun vonar að viðskiptavinir stofnunarinnar sýni þessum breytingum skilning og ítrekar að umsóknir eru ávallt afgreiddar jafn hratt og stofnuninni er unnt hverju sinni.